Η ευθύνη της επιχειρηματικής δράσης απέναντι στο κοινωνικό περιβάλλον
Άρθρο του κου Βιτούνη Σπύρου, Οικονομολόγου, MSc, Mphil
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό STIGMA Φεβρουαρίου με τίτλο «Οι Κοινωνικές & Επιχειρηματικές Δράσεις του Σήμερα»
Όλοι έχουμε την προσδοκία να ζούμε σε ένα περιβάλλον με καθαρό αέρα και νερό, ασφαλείς δρόμους, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, την εργασία, την ειρήνη και ούτω καθεξής - αυτό που αποκαλούμε μια ευημερούσα κοινωνία σε ένα ακμάζον περιβάλλον. Όταν συμβαίνει αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς απαιτεί συνδυασμό ενεργειών δύο βασικών θεσμικών παραγόντων της κοινωνίας, της κυβέρνησης (μέσω κανονισμών, φόρων και πολιτικής) και των επιχειρήσεων (μέσω της εφαρμογής της στρατηγικής τους). Και οι δύο λαμβάνουν και εφαρμόζουν αποφάσεις που μπορούν να έχουν σημαντικό και διαρκή αντίκτυπο. Είναι προς το συμφέρον των επιχειρήσεων να λειτουργούν σε μια ευημερούσα κοινωνία και σε ένα ακμάζον περιβάλλον, αλλά για να είναι επιτυχείς, υπάρχουν πολύ σαφείς σχέσεις, επιπτώσεις και εξαρτήσεις που πρέπει να αναγνωριστούν, να εκτιμηθούν και να διαχειριστούν.
Ένα από τα πρώτα διδάγματα στα οικονομικά πανεπιστήμια, αποτελεί η φράση «σκοπός της επιχείρησης είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους». Στη φράση αυτή περικλείεται η συνήθης πρακτική των επιχειρήσεων για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων που αφορούν τη λειτουργία τους, η οποία περιλαμβάνει την εκτίμηση μόνο ποσοτικών οικονομικών μετρήσεων. Με τον τρόπο αυτό όμως, οι επιχειρήσεις αγνοούν το συνολικό αντίκτυπο της λειτουργίας τους στην κοινωνία. Ερωτήματα όπως ποιες είναι οι συνέπειες της λειτουργίας της επιχείρησης στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία δεν τίθενται επιτακτικά και με συνέπεια και αποτελούν μέρος κοινότυπων εκφράσεων στο πεδίο της μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης των οικονομικών καταστάσεων. Αυτό όμως αλλάζει σε διεθνές επίπεδο, καθώς η ανάγκη για την αποτύπωση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ernst & Young (EY), το 97% των θεσμικών επενδυτών αξιολογεί τις μη-χρηματοοικονομικές δημοσιοποιήσεις των εταιρειών στις οποίες σκοπεύουν να επενδύσουν, με τις αποφάσεις τους συχνά να επηρεάζονται από αυτές, θεωρώντας βασικό πυλώνα αύξησης της μακροχρόνιας αξίας της επιχείρησης, το γεγονός ότι η διοίκησή της αποτιμά και αξιολογεί τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιδράσεις της δραστηριότητάς της.
Η κοινωνία αποτελεί το περιβάλλον μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση. Το «κοινωνικό κεφάλαιο» αποτελεί το άυλο περιουσιακό στοιχείο όλων των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε μια συγκεκριμένη κοινωνία καθώς αντιπροσωπεύει το άθροισμα των πλεονεκτημάτων που αποκομίζουν όσα άτομα ανήκουν σε μια συγκεκριμένη κοινωνία. Πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι σε χώρες με υψηλή συσσώρευση κοινωνικού κεφαλαίου, δημιουργούνται οι καλύτερες συνθήκες για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, εξασφαλίζοντας σταθερή και μακρόχρονη ευημερία. Η έννοια της οικονομικής ανάπτυξης ξεπερνά πλέον τα όρια της απλής αριθμητικής των μετρήσεων των οικονομικών παραδοσιακών μεγεθών όπως π.χ. το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και προεκτείνεται προς την αξιολόγηση της συνολικής ευημερίας της κοινωνίας.
Η αποτίμηση των μη οικονομικών επιπτώσεων μιας επιχείρησης στην κοινωνία αποτελεί ένα δύσκολο και πολύπλοκο έργο. Η εύρεση ενός τρόπου ποσοτικοποίησης των επιπτώσεων ώστε να μπορούν να συγκριθούν με τα συνήθη οικονομικά στοιχεία δεν είναι πάντα εύκολη. Η αγνόησή τους όμως, οδηγεί συχνά σε λανθασμένες αποφάσεις προκαλώντας συχνά προβλήματα σε θέματα φήμης, χαμένα έσοδα και εν τέλει σε βλάβη του ίδιου του περιβάλλοντος που δραστηριοποιείται η επιχείρηση. Οι διευθυντές των επιχειρήσεων, αποτιμώντας τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους, πρέπει να είναι σε θέση να συγκρίνουν τις συνολικές επιπτώσεις των στρατηγικών τους και τις επενδυτικές επιλογές τους και να προσδώσουν αξία και κύρος στην επιχείρησή τους.
Έχουμε το προνόμιο να δραστηριοποιούμαστε στην Ήπειρο και την ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Ελλάδας, μια περιοχή που απαρτίζεται από κοινωνίες με υψηλό αίσθημα ευθύνης απέναντι στο τοπικό οικονομικό και περιβαλλοντικό περιβάλλον. Αρκετές επιχειρήσεις έχουν άρρηκτα συνδεδεμένο το brand name τους με την ύπαρξη υψηλού κοινωνικού κεφαλαίου των κοινωνιών στις οποίες είναι «μέλη». Εν όψει της νέας δεκαετίας που έχει ήδη ξεκινήσει με θετικές προοπτικές, τόσο για τη χώρα όσο και την περιοχή μας, η αναβάθμιση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων των επιχειρήσεων προς την κατεύθυνση της ολιστικής εκτίμησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας αποτελεί το στοίχημα που καλούνται να βάλουν με τους εαυτούς τους, ώστε μέσα από την αύξηση του κοινωνικού κεφαλαίου να επιτευχθεί ο στόχος της μακροχρόνιας και σταθερής αύξησης του εταιρικού κεφαλαίου.
